KUR'AN ÇOK EŞLİLİĞE KARŞIDIR

E-Posta Gönder

Nisa Süresi 3. Ayette Allah şöyle buyurmaktadır. "Eğer yetim(kız)lar konusunda adaleti yerine getiremeyeceğinizden korkarsanız, bu durumda, (onlarla değil) size helal olan (başka) kadınlardan ikişer, üçer, dörder olmak üzere nikâhlayın. Şayet adaleti sağlayamayacağınızdan korkarsanız, o zaman bir (eş) ya da sağ ellerinizin malik olduğu (cariye) ile (yetinin). Bu durum, adaletten ayrılmamanız için en uygun olanıdır." ⁽¹⁾

Bu ayet incelenirken vahyin indiği toplum saf dışı bırakılarak incelenemez, çünkü bu ayetin ilk muhatapları onlardır. Bu toplum kaç eşle evlilik yapardı ki Allah (cc) ayette ikişer, üçer, dörder diye onlara ruhsat verdi ve adaleti şart koştu. Tarihe şöyle bir baktığımız zaman şöyle bir manzara ile karşılaşırız.

... 

“İslâm’ın geldiği sıralar, erkekler on, hatta daha fazla kadınla evleniyorlardı. Sahabilerden Gaylan(ra) isimli bir zat, Müslüman olduğunda on kadınla evli bulunuyordu. Resulüllah (sav) Gaylan'a «Dört tanesini seç, diğerlerini bırak» buyurdu.” ⁽²⁾

Bu hadisede görüldüğü gibi İslâm'ın çok evliliğe bir sınır getirdiğinin açık bir delilidir, yani aslında bu ayet tek eşle evli olan bir topluma 4 eş getirme ruhsatı veren bir ayet olmadığı gibi belki çok eşli bir toplumun (10-15 eş) eş sayısını düşürmeye yönelik olmak ile birlikte bazı özel durumlar için adaleti şart koşarak 4 eşe kadar evliliğe de ruhsat vermiştir ve yine ayette de belirtildiği gibi tek eşlilik daha hayırlı görülmüş ve tek eşliliğe teşvik edilmiştir.

Bu ayet indikten sonra sahabelerden kadınlar hakkında fetva isteyenler oldu yani hala daha çok kadın ile evlenmek isteyenler mevcuttu.

Şöyle ki :“Sonra insanlar bu âyet-i kerimenin ⁽¹⁾ inmesinden sonra yine Hz. Peygamber(sa)'den kadınlar hakkında fetva istemeye devam ettiler de Allah Tealâ "Senden kadınlar hakkında fetva isterler. De ki: "Onlar hakkında fetvayı size Allah veriyor: Kendilerine yazılmış olanı vermediğiniz ve nikâhlamayı istemediğiniz yetim kızlar hakkında, mağdur çocuklar hakkında ve yetimlere insafla bakmanız hakkında kitapta sizlere okunup duran âyetler var (2-3. ayetlere işarettir). Hayır olarak ne işlerseniz şüphesiz Allah ona Alîm'dir." ⁽³⁾ âyetini indirdi.” ⁽⁴⁾

Bundan da anlaşılıyor ki insanlar gene daha fazla kadınla evlenmek istemişler lakin Allah (cc) daha önce verilen hükmü insanlara hatırlatmış ve onlara bunun dışında fetva verilmeyeceğini beyan etmiştir.

Ve yine aynı sûrenin 129. ayetinde “Kadınlar arasında adaleti sağlamaya -ne kadar özen gösterseniz de güç yetiremezsiniz. Öyleyse, büsbütün (birine) eğilim (sevgi ve ilgi) gösterip de öbürünü askıdaymış gibi bırakmayın. Eğer arayı düzeltir ve sakınırsanız, şüphesiz, Allah, bağışlayandır, esirgeyendir.” ⁽⁵⁾ Buyuran Allah (cc) siz ne kadar ben adil davranacağım deseniz bile bunu başaramazsınız demekle tek eşliliğe yönlendirmede bulunuyor.

Nasıl mı bir adam aynı anda bırakın üçü dördü iki eş ile evli olsun onlardan birini muhakkak surette diğerinden fazla sevecektir, bu sevgi ise kişiyi bir tarafa yönlendirecektir. Diğerini her ne kadar adil davranmak istese de bu sevgi eşitsizliği onlar arasında adil olmasını engelleyecektir.

Sonuç olarak Kur’an çok eşliliğe karşıdır. Lakin verdiği ruhsat şuna benzer. “O, size ölüyü (leşi), kanı, domuz etini ve Allah'tan başkası adına kesilmiş olan (hayvan)ı kesin olarak haram kıldı. Fakat kim kaçınılmaz olarak muhtaç kalırsa, taşkınlık yapmamak ve haddi aşmamak şartıyla (ölmeyecek oranda yiyebilir), ona bir günah yoktur. Gerçekten Allah, bağışlayandır, esirgeyendir.” ⁽⁶⁾

Muhammed Ali Elalmış
04.01.2013
Kızıltepe

Dipnotlar için bakınız:

(1)           Nisa 4/3

(2)          Âhmed Cemal, tefsiri Küttür Dersleri. El-Ahbar dergisi, sayı 723. Mısır) (Kurtubi. age, C. 5, S. 17. 358

(3)          Nisa, 4/127

(4)          Es-Suyuti, Lubâbu'n-Nukûi, 1,118

(5)          Nisa 4/129

(6)          Bakara 2/173