Mehmet Sait Ekinci Röportajı

Dik ve kayalık iki dağ arasında şarıl şarıl suların aktığı, cıvıl cıvıl kuşların ötüştüğü, güzel çiçeklerin koktuğu, yemyeşil bir vadiden bahsediyorum. Xûrs Vadisi…

Filmlere konu olan Nil nehrinin (yeşil vadi)nin bir benzeridir adeta Xûrs Vadisi. Berrak suların Mezopotamya Ovasına (Kızıltepe ovası) akan sularıyla toprağın bereketini arttırır. Tiryakileri tarafından ısrarla aranan tütünün yanında her türlü sebze ve meyve yetişir bu güzel vadide. Son zamanlarda ayrıca alabalık tesisleri ise, ziyaretçilerine kucak açarak beklemektedirler.

Bu ayın konuğunu Xûrs’ta doğmuş, büyümüş ve halen burada yaşayan misafirperver dostumuz Mehmet Sait Ekinci’ye misafir oluyoruz. Xûrs’la ilgili bildiklerimiz ve bilmediklerimizi bize anlattı sayın Ekinci dostumuz. Zevkle yaptığımız güzel sohbeti gelin birlikte okuyalım.

Dünaysır:  Sohbetimizin başında kendini okuyucularımıza tanıtır mısın M.Sait Ekinci kimdir?

S.Ekinci: Ben 1962 yılında Kızıltepe’ye bağlı Ali paşa  (Xûrs) köyünde doğdum. İlkokulu kendi köyümde, ortaokulu Kızıltepe ve daha sonra ise İmam hatip lisesini bitirdim. Ailemizin muhafazakâr oluşu nedeniyle de ayrıca bir az da medrese tahsili yaptım.

Dünaysır: Sayın Ekinci, Xûrs Bölgesi veya Vadisi gayet güzel bir bölge ve Kızıltepe’nin de en güzel mesire yeri, bu nedenle bize ve okuyucularımıza bu yöreden bir az bahseder misiniz?

S. Ekinci:  Xûrs kelime olarak Ğers (fidanlık) anlamına gelir. Xûrs Zergan çayının kaynağını oluşturan yerdir. İki dağ arasındaki dar ve uzun bir yeşil vadi ‘den oluşan ve bu vadi çayının etrafında 12 köyden meydana gelmiştir.  Xûrs Zergan Çayı eskiden 12 ay boyunca ovaya kadar sürekli akardı, şimdi yağışların azalmasıyla ve özellikle ovadaki sulama kuyularının çokluğu nedeniyle yer altı suları azaldı. Bu nedenle Xûrs Zergan Çayının suyu da azaldı, halen Xûrs bölgesinde akmakla birlikte ovaya kadar akamamaktadır.

Xûrs’un diğer bir ismi ise Vadil-ûyun’dır. Bunun anlamı ise pınarlar vadisi demektir.  Çünkü yörede çok sayıda pınar bulunmaktadır. Zergan çayı birçok pınarların birleşmesinden oluşmaktadır.

Dünaysır:  Xûrs’un tarihteki sosyo-ekonomik durumu hakkında bildiklerinizi bizimle paylaşır mısınız?

S. Ekinci:   Bilindiği gibi su hayattır, berekettir. Bu nedenle Vadimizde bulunan su kaynakları, buranın tarihte sosyo-ekonomik bakımından çok önemli bir rol oynamıştır. Su ile çalışan onlarca su değirmeni geçmişte, yöremizi adeta bir sanayi bölgesini oluşturmaktaydı. Bölgemizde bulunan her kesimler un elde etmek için Xûrs bölgesine gelmekteydiler. Çünkü o dönemlerde yörede un üretebilecek başka bir yer veya değirmen bulunmamaktaydı. Ekonomi bakımından bölge çok gelişmiştir. İnsanların çeşitli yörelerden buraya gelmesiyle Xûrs sosyal bakımında da büyük bir gelişme sağlamıştır. Ve Xûrs insanı çevredeki insanlara göre daha çok soysaldır.

İkinci bir husus ise, 1950’li yıllarda Xûrs’ta  hidro elektrik santralı kurulmuştur.  Mardin’in ilk elektriği buradan temin edilmiş ve bu durum 1980 ‘li yıllara kadar devam etmiştir. Xûrs’taki bu hidro elektrik santral sayesinde bölgenin sosyo-ekonomisine ve gelişmesine büyük katkı sağlamıştır

Üçüncü bir husus, yine 1950 yılında Mardin’in içme suyu ilk olarak Xûrs vadisinden temin edilmiştir. Mardin’in su ihtiyacı uzun yıllar buradan temin edilmiş ve halen de devam etmektedir.

Diğer önemli bir husus ise, Xûrs bölgesinde çeşitli amaçlarla kullanılan mağaralar, kaya mezarlıkları ve Xûrs’un yukarı dağ bölgesinde bulunan ve eski ismi ile Xerab-başar diye anılan çok tarihi bir şehir bulunmaktadır. şu an harabe halindedir. Bu konuda herhangi bir çalışma yapıldığından ortada şehir görüntüsü bulunmamaktadır. Bunun ortaya çıkması ve bu güzel kültür ve tarihi varlığın gelecek kuşaklara ulaştırılmasını sağlamak için,  Kültür Bakanlığından ve yetkililerden çalışma yapmalarını büyük bir özlemle bekliyoruz.

Dünaysır:  Sayın Ekinci, Xûrs tarım bakımından da çok verimli bir bölge, Xûrs’un tarımı hakkında da bilgi verir misiniz?

S. Ekinci:  Xûrs bölgesinde önemli su kaynakları olması nedeniyle, sulu tarım çok gelişmiştir. Bölgede sebze ve meyvecilik yanında Xûrs tütünü çok meşhurdur. Domates, patlıcan, biber, salatalık, kabak, turp, havuç, marul, maydanoz, tere, gibi her türlü sebze yetişmektedir. Meyve ise, İncir, nar, ceviz, kaysı, üzüm, badem, armut, erik vs. birçok meyve yanında Zeytin de yetişmektedir.  Ayrıca Xûrs tütünü çok meşhurdur. İçimi sert ve hoş bir lezzeti vardır. Tiryakileri tarafından ısrarla aranan bir tütün çeşididir. Bu sebze, meyve ve tütün yetiştiriciliği halkın gelir kaynağı olup, ekonomik bakımından önemli bir değere sahiptir. Ayrıca bölgenin dağlık olması nedeniyle, hayvancılıkta önemli bir gelir kaynağıdır. Ekonomik bakımından bir gelir kaynağı olan alabalık tesisleri de son zamanlarda kurulmuştur.

Dünaysır:   Bu köye neden Ali Paşa denilmiş Köyünüzün Ali Paşa ismi nereden gelmektedir veya Ali Paşa kimdir?

S. Ekinci:   Ahmet paşa ve Ali Paşa iki kardeş yaklaşık olarak 300-350 sene önce Cizre bölgesinden kalkarak Mardin bölgesine gelmişler.  Bu paşalar Mardin’de ikamet etmişler ve paşalık yapmışlardır. Xûrs bölgesinin yeşilliği ve güzelliği nedeniyle kardeşlerden Ali Paşa buraya gelerek yazlık olarak bir saray yapmış ve çocuklarına miras olarak da bir su değirmeni yaptırmıştır.  Halen bu sarayın bir kısmı ve değirmenin tümü günümüze kadar gelmiştir. Ali Paşa’nın buraya gelmesiyle insanlarda etrafında toplanmış ve akrabaların meydana getirdiği bir köy oluşmuştur. İşte bu köye Ali Paşa’nın köyü denilmiş ve zamanla resmi olarak Ali Paşa köyü denilmiştir.  Aşiretimiz ise Azizi olarak bilinmektedir.

Dünaysır:  Sayin Ekinci sizin geçmişte siyasetle yakından ilgilendiğini biliyoruz. Geçmişteki bu siyasi hayatınızdan bahseder misiniz ?

S. Ekinci:    Küçük yaşlardan itibaren hatta 18 yaşıma gelmeden siyasete başladım diyebilirim. Ailemizin muhafazakâr olması nedeniyle ben de daha çok muhafazakâr yönündeki partilerde siyaset yaptım.  1980 yıl öncesi döneminde Seyit Kutup, Muhammet Kutup, Hasan El Benna gibi dini eserleri daha çok okuyordum. Bu nedenle, O dönemde siyaset içinde bulunan Akıncılar, Milli Türk talebe birliği gibi kuruluşlar içerisinde bulundum. O dönemde kurulan Milli Nizam, Milli selamet ve daha sonra bu çizgide kurulan partilerde çeşitli görevlerinde bulundum.  1989’da Refah Partisi Kızıltepe Belediye Başkan adayı oldum. Daha sonra Avrupa’ya gittim. Avrupa Milli görüş teşkilatları içerisinde aktif faaliyetlerde ve cemiyet kurma çalışmalarında bulundum. Avrupa faizsiz sistemle çalışan İslam Tekafül Bankası’da milli görüş Avrupa koordinatörlüğünü yaptım. Daha sonra İstanbul’a dönüp,  bir aile şirketi kurdum. Çeşitli ticari faaliyetlerde bulundum. Daha sonra 1999 yılındaki mahalli seçimlerde ikinci kez Kızıltepe belediye başkan adayı oldum. Bu tarihten sonra da yurt içi ve yurt dışında adıma kayıtlı şirketimle ticari faaliyetlerim devam etti. Halen de Kürdistan’da ağırlıklı inşaat ve inşaat malzemeleri üzerinde çalışmalarım devam etmektedir. Şu anda aktif bir siyasetim yoktur.

Dünaysır:  Misafirperverliğiniz için ve bu güzel sohbetiniz için sizlere çok teşekkür ediyorum.

S. Ekinci:  Köyümüzü tanıtma konusunda bize verdiğiniz bu fırsat için sizlere teşekkür ediyorum. Ayrıca Dünaysır Haber Sitesi ekibine teşekkür eder, başarılar dilerim.

Röportaj ve Resim Dünaysırkültür