Kurdi-Der Dünya Anadil Günü Basın Açıklaması

Kurdi-Der 21 şubat dünya anadil günü dolasıyla basın açıklamasında bulundu. Basın metni Türkçe ve Kürtçe olmak üzere olduğu gibi aşağıda yayınlanmıştır.21.02.2013 21:41

Türk ve Baday, anadil için yapılan basın açıklamasına katıldı

Kızıltepe’de Özgürlük Meydanı'nda bir araya gelen Kızıltepe Belediye Başkanı Ferhan Türk, Kızıltepe Belediye Başkanvekili Haşim Baday, belediye başkan yardımcıları, belediye çalışanları, BDP Kızıltepe İlçe Başkanı Fettah Tekin, KESK, DİSK, KURDİ-DER, MEYA-DER, MADAY-DER, HDK, Kent Konseyi, Barış Anneleri İnisiyatifi, sivil toplum örgütleri üye ve temsilcileri, öğrenci ve çok sayıda kadının aralarında bulunduğu yüzlerce kişi, "Em perwerdehiya bi zimanê kurdî dixwazin", "Mirov ziman, ziman mirov diafırîne", "Em dibistanên bi kurdi dixwazin", "Bila zimanê kurdî bibe zimanê fermî" pankartını açtı. Özgürlük Meydanı içerisinde Kürt dili üzerindeki asimilasyonu protesto etmek amacıyla yapılan yürüyüşün ardından basın açıklaması okundu. Eğitim Sen Kızıltepe üyeleri "21 Şubat Uluslararası Anadil Günü" nedeniyle bir günlük grev yaptı.

KURDİ-DER ve Eğitim Sen Kızıltepe temsilciliklerinin organize ettiği açıklamanın metnini Kürtçe okuyan KURDİ-DER Kızıltepe Temsilcisi Halil Kuzu, yüzyıllardır Kürtlerin coğrafyasında tüm devlet ve hükümetler tarafından Kürt dilinin yok sayılmaya çalışıldığını ve asimilasyon politikalarına maruz kaldığını söyleyerek, tüm inkar ve asimilasyonlara karşı Kürtlerin büyük bir direniş göstererek, dilini ve kültürünü koruduğunu kaydetti.

Kürtlerin anadili üzerindeki inkar ve baskının hala devam ettiğini hatırlatan Kuzu, 2000'li yılların başında Türkiye'nin birçok üniversitesinde okuyan öğrencilerin anadili Kürtçede eğitim görmek için dilekçe verdiklerini; ancak bunlardan yüzlercesinin gözaltına alındığını, tutuklandığını ve aldıkları ceza ile üniversitelerden uzaklaştırıldığını vurguladı. Kuzu, "Dil halkların kimliğidir" diyerek, bedeli ne olursa olsun anadillerini koruyacaklarını belirtti. Yapılan konuşmalardan sonra kitle dağıldı.

BASINA VE KAMUOYUNA

Değerli katılımcılar ve arkadaşlar bildiğiniz gibi bugün 21 şubat dünya anadil günü bütün ozel günler gibi bugünde ozel bir gündür.19.yy’ da ırkçı ve bireyci anlayıcı toplumsal karışıklıklara neden olmuştur.Tek devlet zihniyeti tek tek dil tek kültür yaklaşımıyla diğer kimlik kültür ve dilleri yok saymıştır. Halklar bu zihniyete karşı büyük bir mücadele örneği verdiler. 1952 yılında Pakistan da Dakka üziversitesinde Bangladeşli bir grup öğrenci ana dilde eğitim için büyük bir yürüyüş ve miting düzenlediler. Bengalcenin resmi dil ve eğitim dili olması için büyük bir mücadele verdiler. Bu yürüyüşte devlet güçleri tarafından beş öğrenci katledilmiştir. Bunun üzerine 47 yıl sonra birleşmiş milletler eğitim bilim ve kültür örgütü (UNESCO) 1999 yılında bu yılı yani 21 şubatı uluslar arası dünya anadil günü olarak ilan etti.2000 yılından itibaren bütün dunyada çeşitli etkinlikler ile kutlanıyor

Değerli halkımız bilindiği üzere Türkiye cumhuriyeti türk ,kürt ve diğer bütün Anadolu halkları tarafından kurulmuştur. Ancak kurulduktan sonra devlet yönetimi be sistemi milliyetçi ve tekçi bir politika temelinde dil ve kültür asimilasyonu yapmaya başlamıştır. Bütün halk ve azınlıklar kardeşçe birlikte yaşarken bir çoğunun dili ve kültürü yok sayılmış ve asimilasyon politikalarına uğramıştır.

Bu halklardan birisi de Kürt halkı dır. Bu politikalara karşı kürt halkı büyük bir direniş göstermiş ve kültürünü ve anadilini korumuş bu zulme karşı direnmiştir. 2000 yıllarının başında üniversitelerimizde bir çok vatandaş kürt dili eğitimi için dilekçe vererek istekte bulunmuş ancak bir çoğu tutuklanmış ve ya okullardan uzaklaştırılmıştır. Sistem Kürtlerin bu mücadelesine karşı AB nin etkisi ile bazı aldatmaca adımlar atmış ve bu mücadelenin önünü kesmeye çalışmıştır. Kür halkı mücadelesini yükselterek dil anlamında kendi kurumlarını yayımlarını kurmuştur. Ve bu mücadeleyi önemli bir aşamaya taşımıştır. Sistem ise bu kurumları kendi etkisine almak ve anlamsızlaştırmak, işlevsizleştirmek için Artuklu Dersim, Bingöl, Hakkâri gibi üniversitelerde yaşayan diller adıyla bölümler ve kurslar açmıştır. Son 30 yılda sistemin baskı ve zulümlerine karşı yürütülen mücadelede önemli bir aşamaya ulaşılmıştır. Kürt varlığı kabul edilmiş ancak dil kültür eğitim ve toplumsal hakları yok sayılıyor. Devlet 2012 başlarında komik ve aşağılayıcı bir uygulamaya daha imza atarak seçme li ders gibi basit , kandırmaca ve oylamaya yönelik bir adım atılmıştır.

Dil halkların kimliğidir. Dilsiz bir halk varlığını devam ettiremez. Ekmek gibi su gibi temel bir ihtiyaçtırç dil kimlik onur ve kişilik temelinde ne adım atılması gerekiyorsa derhal atılmalıdır. Halkımız yaşamın her alanında kendi diline sahip çıkmalı ve anadilini koruması gerekir. Anayasanın hazırlandığı bu süreçte kürt sorununu çözünü, huzurlu bir ülke için Kürtçe eğitim en önemli ve vazgeçilmez talebimizdir buna hayati bir önem atfetmekteyiz.

Bu duygularla kürçeye emeği geçen ve büyük bedelle vererek bizi bu aşamaya getiren herkesi anıyor, ve anılarını ve mücadelelerini saygıyla selamlıyoruz. Aynı zamanda bu günü bütün dünya milletlerine özellikle de Aana dilleri asimilasyon politikaları ile yok olma atehlikesi ile karşı karşıya olan milletlere armağan ediyor sizleri ve ezilen bütün dünya halklarını saygıyla selamlıyoruz.

KURDİ-DER ____ EEĞİTİM-SEN

JI ÇAPEMENÎ Û RAYA GIŞTÎ RE

Beşdarên hêja,

Îro Roja Zimanê Zikmakî ya Cîhanê ye. Wekî hemû rojên taybet, ev roj jî xwedî sedemên taybet e. Feraseta sedsala 19’emîn a netewperest û yekperest di cîhanê de bû sedema gelek aloziyên civakî. Bingeha vê ferasetê, ji aliye desthilatdar û mêtingeran ve di bin navê yekneteweyî, yekzimanî û yekçandî de înkarkirin, tunehesibandin û jiholêrakirina nasname, çand û zimanên gelan bû.

Lê mixabin wekî ku dihat hêvîkirin û payîn, ev feraset nemeşiya û bû sedema gelek aloziyan. Gel û neteweyên bindest li hemberî vê ferasetê dest bi têkoşînê kir.

Di sala 1952’yan de li Pakîstanê, li Zanîngeha Dakkayê komek xwendekarên Bangladeşî ji bo mafê perwerdehiya bi zimanê xwe/dayikê, ji bo Zimanê “Bengalî” bibe zimanê perwerdehiyê, çalakiyek li dar xist. Bi destwerdana hêzên Dewleta Pakîstanê, di van çalakiyan de 5 xwendekar hatin kuştin.

Piştî 47 salan, ji aliye rêxistina Çand, Ziman û Zanistê ya Neteweyên Yekbûyî (UNESCO) ve di sala 1999’an de, ev roj wekî roja Zimanê Zikmakî ya Cîhanê hat qebûlkirin û ji sala 2000 î û vir ve li hemû cîhanê tê pîrozkirin.

Gelê me yê birûmet;

Wekî ku tê zanîn Komara Tirkiyê bi hevkariya gelên Kurd, Tirk û neteweyên din ên Anatoliyê hat damezirandin. Piştî damezirandina komarê rêveber û pergala komarê jî bi heman feraseta netewperest dest bi polîtîkayên qirkirin û pişaftina çandî kir. Hemû netewe, gel û kêmarên ku li ser vê xakê bi biratî û hevkarî jiyana xwe didomandin hatin înkarkirin. Ziman û çanda bi dehan gelan di aşên bişaftinê de û bi polîtîkayên hovane hatin tunekirin.

Ji van neteweyan yek jî neteweya Kurd bû ku li hemberî van polîtîkayên qirkirin û bişaftinê li ber xwe da. Di vê têkoşîna neteweyî de bi berdêlên gelekî giran hebûna xwe ya çandî û zimanî parast. Dîroka Tirkiyeyê bû dîroka zilm û zordariya li ser gelê Kurd û yên din.

Piştî sala 2000’î di zanîngehên vî welatî de jî pêla serlêdanên mafê perwerdehiya bi zimanê dayikê dest pê kir. Li hemberî van serlêdanan berteka pergalê girtin û dûrxistina xwendekaran a ji dibistanan bû. Daxwaza mafê perwerdehiya bi zimanê dayikê bû tawanbariya herî giran.

Pergalê li hemberî têkoşîn û daxwazên gelê Kurd û qasekî jî ji ber têkiliyên bi yekîtiya Ewropayê re hin gavên xapînok hatin avêtin. TRT 6 her çendî bi vê têkiliyê re girêdayî be jî di bingeha xwe de pêşîlêgirtina weşanên heyî yên gelê Kurd bû. Gelê Kurd, bi têkoşîn û berxwedana xwe ya mafdar sazî û dezgehên xwe yên di derbarê zimên de damezirandin û gihîşt astekê. Pergal, ji tirsa xwe ya wekî her carî ji bo ku van saziyan bê bandor bihêle di zanîngehanên wekî Artûklû, Dêrsim, Çewlik û Colemêrgê de bi navê “Zimanên ku Dijîn” kurs ava kirin.

Di sih salên dawî de digel asta zilm û zordariya pergalê, têkoşîn û berxwedana gelê Kurd jî gihişt radeya herî bilind. Hebûna gelê Kurd hat qebûlkirin; lê mixabin vê carê jî ji mafên çandî, zimanî û perwerdehiyê re gotin na.

Sazî û dezgehên zimên bi kêmasiyan be jî di derbarê zimên de xebatên berbiçav meşandin.

Dewletê di destpêka sala 2012’an de, bi navê “Dersen Hilbijarî ” projeyeke sosret ji raya giştî re eşkera kir. Ev sosretiya ku li ser rûyê cîhanê mînakên wê nîn bûn, ji aliye gelê Kurd û saziyên wî ve wekî “pêkenok”ê hat dîtin û redkirin.

Gelê Kurd bê nîqaş, ji pêşdibistanê heta zanîngehê perwerdehiya bi zimanê dayikê dixwaze û dê têkoşîna xwe jî bênavber bidomîne.

Ziman nasnameya gelan e. Tu gelekî bê zimên nikare hebûna xwe bidomîne. Ziman bi qasî av û hewayê ji bo gel û neteweyan pêwîst e. Ji bo nasname, rûmet û kesayetiya xwe, di rêya zimên de çi hewce bike dê bê kirin. Divê gelê me bi her awayî û di hemû qadên civakê de li zimanê xwe xwedî derkeve. Di vê pêvajoyê de destûra bingehîn tê amadekirin, ji bo çareserkirina pirsgirêka Kurd û welatekî biaram, bicihkirina mafê perwerdehiya bi zimanê dayikê daxwazên gelê Kurd ên herî sereke û jêneger in.

Bi van hest û ramanan, em hemû kedkar û têkoşerên zimanê Kurdî ; ku bi ked û berdêlên giran em gihandine van rojan û hemû kes û kesayetên ku ji bo zimanê pîroz ked dane û didin bi minetdarî bi bîr tînin û li ber têkoşîna wan bejna xwe ditewînin. Herwiha em vê rojê li hemû gel û neteweyên cîhanê, bi taybetî li gelê Kurd û gelên ku zimanên wan di bin xetereya bişaftinê de ne pîroz dikin.

KURDÎ DER – EĞİTİM SEN